การเกิดโรคระบาดนี้เองได้นำไปสู่การอพยพของชาวเอเชียในสหรัฐอเมริกา ขณะเดียวกันการระบาดของโรค Ebola ก็ได้เกิดขึ้นตามมา และมีแนวโน้มในระดับสูง ถึงแม้ว่าโรคนี้จะไม่สามารถแพร่กระจายผ่านอากาศได้ก็ตาม

แล้วเจ้าหน้ากากอนามัยที่ใช้สวมใส่ในที่สาธารณะได้รับความนิยมตั้งแต่เมื่อไหร่กัน ? ความจริงก็คือศัลยแพทย์เริ่มใช้หน้ากากเหล่านี้ก่อน เพื่อป้องกันเชื้อโรคจากผู้ป่วย แม้ว่าการป้องกันที่แท้จริงของหน้ากากอนามัยคือวิธีรองลงมาจากการป้องกันด้วยวิธีอื่นๆ ซึ่งหน้ากากผ่าตัดนั้น ถูกทอจากผ้า ที่ใช้ป้องกันเชื้อไวรัสจากสิ่งแวดล้อมมาสู่คนให้น้อยที่สุด  

Shippingจีน มีข้อว่าในปัจจุบันการสวมหน้ากากอนามัย ได้กลายเป็นเรื่องปกติธรรมดา โดยเฉพาะนับตั้งแต่เกิดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา (โควิด-19) เมื่อปลายปีที่ผ่านมา และคาดว่าในอนาคต จะกลายเป็นสินค้าจำเป็นที่ผู้คนทั่วโลกต้องสวมใส่ก่อนออกจากบ้าน

สำหรับวัฒนธรรมการสวมหน้ากากอนามัยได้เริ่มต้นขึ้นในญี่ปุ่นในช่วงปีแรกๆ ของศตวรรษที่ 20 หลังเกิดการระบาดใหญ่ของโรคไข้หวัดใหญ่ มันได้คร่าชีวิตของผู้คนไปถึง 20-40 ล้านคนทั่วโลก ซึ่งมีจำนวนมากกว่าการเสียชีวิตในสงครามโลกครั้งที่ 1 โรคดังกล่าวได้ระบาดไปทุกทวีปรวมถึงทางเอเชีย การระบาดของโรคนี้ได้ทำให้การคลุมใบหน้าด้วยผ้าพันคอ ผ้าคลุมหน้า หรือการสวมหน้ากากอนามัยได้กลายเป็นวิธีการที่แพร่หลาย แต่ยังไม่มีประสิทธิภาพมากพอในการป้องกันโรคได้ครอบคลุมทั่วโลก จนกระทั่งการแพร่ระบาดของโรคได้ลดลงและหายไปในที่สุดในปี 1919

ไม่กี่ปีต่อมา ประเทศญี่ปุ่นเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในแถบคันโตเมื่อปี 1923 จนก่อเกิดความเสียหายอย่างรุนแรงเกือบ 600,000 หลังคาเรือน ความเสียหายได้เกิดกับประชากรอย่างมหาศาลที่สุดของประเทศหลังจากเกิดแผ่นดินไหว กลายเป็นว่าท้องฟ้าเต็มไปด้วยควันและขี้เถ้าเป็นเวลาหลายสัปดาห์ ส่งผลให้คุณภาพทางอากาศเสียหายสะสมนานหลายเดือน

หลังจากนั้นหน้ากากอนามัยได้ถูกผลิตออกมาและกลายเป็นอุปกรณ์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย เห็นได้ชัดเจนจากผู้คนที่ได้สวมใส่หน้ากากอนามัยบนท้องถนนในโตเกียวและโยโกฮาม่า กระทั่งเกิดการแพร่ระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ทั่วโลกครั้งที่สองในปี 1934 ทำให้กลายเป็นความคุ้นเคยของประเทศญี่ปุ่นที่มีต่อหน้ากากอนามัย ในช่วงฤดูหนาวการใส่หน้ากากอนามัยจึงกลายเป็นเรื่องปกติ ด้วยความคุ้นเคยนี้เองทำให้ผู้คนต่างหลีกเลี่ยงที่จะแพร่กระจายเชื้อโรคออกไป เพื่อป้องกันอาการเจ็บป่วย

จากนั้นในปี 1950 หลังสงครามโลกครั้งที่สองของญี่ปุ่น อุตสาหกรรมทำให้เกิดมลพิษทางอากาศ ทำให้มีคาร์บอนไดออกไซด์เพิ่มระดับสูงขึ้น ด้วยผลกระทบจากฤดูกาลที่เปลี่ยนไปการสวมหน้ากากจึงกลายเป็นนิสัยตลอดทั้งปี ทุกวันนี้ผู้บริโภคชาวญี่ปุ่นพากันซื้อหน้ากากอนามัยประเภทผ่าตัด (Surgical Mask) เป็นมูลค่า 230 ล้านเหรียญต่อปี และประเทศเพื่อนบ้านเองต่างกำลังเผชิญกับปัญหามลภาวะเรื้อรัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศจีนและประเทศเกาหลี แน่นอนว่ามลภาวะมีอยู่ทั่วไปทุกหนแห่ง ก่อให้เกิดความเจ็บป่วยเนื่องจากสภาพอากาศ แล้วเหตุใดการสวมหน้ากากอนามัยจึงถูกจำกัดเฉพาะประเทศในเอเชียตะวันออก?

Shippingจีน อ้างอิงจากปรัชญาความเชื่อของทั้งสามประเทศ ต่างได้รับอิทธิพลอย่างกว้างขวางจากลัทธิเต๋าในเรื่องของศีลสุขภาพ สำหรับการแพทย์แผนจีนมีมุมมองเกี่ยวกับการหายใจและการหายใจ ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของการมีสุขภาพที่ดี ด้วยแนวคิด ‘Qi’ ซึ่งเป็นแนวคิดสำคัญในจักรวาลวิทยาของจีนว่าด้วยเหตุของสรีรวิทยา ทั่วไปแล้วต่างเกี่ยวข้องกับพลังงานและไอน้ำ มิเชลเอ็มชิงได้กล่าวอธิบายเพิ่มเติมอีกว่า ‘Qi’ ในความหมายของภาษาจีนประกอบด้วย อากาศ บรรยากาศ และกลิ่น

ด้วยหลักแนวคิดสำคัญนี้เองจึงเป็นเหตุผลที่หน้ากากอนามัยมีความจำเป็นอย่างยิ่งกับประเทศจีน อีกทั้งยังมีแนวคิดเกี่ยวกับคำว่า ‘ความแข็งแกร่ง’ และ ‘เชื้อโรค’ กล่าวคือหากร่างกายเกิดความเจ็บป่วยจากเชื้อโรคและความแข็งแกร่งของร่างกายลดลง การหายใจจึงเป็นสิ่งสำคัญ ที่จะช่วยทำให้ร่างกายแข็งแกร่งขึ้น

ขณะเดียวกันปริมาณลมพิษมีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมากและพบได้บ่อยในโรค TMC หรือโรคติดเชื้อหน้าฝน โดยโรคนี้พบบ่อยมากที่สุดในการแพทย์แผนจีน และยังมีความเชื่ออีกมากมายในเอเชียตะวันออกเกี่ยวกับเชื้อโรคที่แพร่กระจายทางอากาศหรือลม จุดนี้เองได้สร้างความหวาดกลัวให้กับผู้คน เพราะมันอาจกลายเป็นจุดศูนย์กลางของการแพร่ระบาดได้ ส่งผลให้ผู้คนในเอเชียตะวันออกมีแนวโน้มการใช้หน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันการสัมผัสทางอากาศที่ไม่ดี ก่อนที่จะมีทฤษฎีเกี่ยวกับเชื้อโรคและแบคทีเรียขยายไปยังวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก

อย่างไรก็ตามในปีล่าสุดหน้ากากอนามัยได้กลายเป็นรากฐานของยุคสมัยใหม่และเป็นสินค้าสำคัญสำหรับ Shippingจีน จากการศึกษาพบว่า หน้ากากอนามัยได้กลายเป็นองค์ประกอบสำคัญของสไตล์เอเชียตะวันออก ในประเทศญี่ปุ่นหน้ากากอนามัยมีดีไซน์ที่เก๋หรือเป็นภาพของตัวละครน่ารักที่มีลิขสิทธิ์ สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยา

ประเทศไทยเองก็มีเรื่องราวน่าสนใจเกี่ยวกับวิวัฒนาการหน้ากากอนามัย สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่เผยนวัตกรรมใหม่สู้โรคระบาด ‘COVID-19’ จากความรู้ของคนไทย