ประเทศไทยใช้หน้ากากอนามัยครั้งแรกเมื่อปี 1920 (พ.ศ.2463)

1688 พบว่าถูกนำมาใช้ครั้งแรกในสมัยของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ได้รับสั่งให้นำมาใช้ทางการแพทย์ เมื่อปี พ.ศ.2463 นั่นทำให้ยุคต่อๆ มามีการใช้หน้ากากอนามัยทางการแพทย์อย่างแพร่หลาย เช่น ในยุคที่มีการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 ในประเทศไทยมีการใช้ทั้งหน้ากากทางการแพทย์ (หน้ากากผ่าตัด) และหน้ากาก N95 ในการป้องกันเชื้อโรคหรือโรคติดต่อทางเดินหายใจ

ยิ่งในช่วงการระบาด COVID-19 ในปี พ.ศ.2563 ประเทศไทยยังจำเป็นต้องใช้หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ เพื่อป้องกันเชื้อโรคและลดการแพร่ระบาด แต่ 1688 มีเรื่องน่ายินดีกว่านั้นคือคนไทยได้แสดงการคิดค้นนวัตกรรมหน้ากากอนามัยแบบใหม่ขึ้นมา เพื่อรับมือกับโรคระบาดครั้งนี้ ได้แก่

• หน้ากากผ้ากันน้ำ THAMMASK

นวัตกรรมหน้ากากอนามัยนี้ที่ชื่อว่า THAMMASK ถูกคิดค้นและผลิตขึ้นโดยคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวมกันกับคณะทำงานป้องกันและควบคุมโรคติดเชื้อ Coronavirus (COVID-19) จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นำแนวคิดการใช้ผ้าฝ้ายผสมโพลิเอสเตอร์ที่มีคุณสมบัติ ‘สะท้อนน้ำ’ ไม่ดูดซับความชื้น และป้องกันการแพร่เชื้อ โครงสร้างของเนื้อผ้ามีเส้นใยที่เหมาะสม ประกอบด้วย Cotton-Microfiber มีเส้นด้ายจำนวน 500 เส้นต่อ 10 ตารางเซนติเมตร มีเส้นด้ายยืนอย่างโพลีเอสเตอร์ไฟเบอร์ เบอร์ 75 (Polyester Microfiber) เส้นด้ายที่มีโครงสร้างเป็นเส้นใยฝ้าย คอมแพ็ค โคมบ์ เบอร์ 40 (Cotton Compact Combed)

นอกจากนี้ ยังมีการผลิตโดยใช้ ‘เทคโนโลยีสะท้อนน้ำ’ ด้วยสาร NUVA-1811 ซึ่งมีอนุภาคระดับไมครอน สามารถแทรกเข้าสู่เนื้อผ้า เพื่อต่อต้านไม่ให้โมเลกุลของน้ำแทรกเข้าไปในเนื้อผ้าได้ สารชนิดนี้ได้รับการรับรองจาก OEKO-TEX Standard 100-2019 ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ มีความปลอดภัยสูงเมื่อสัมผัสกับผิวหนังโดยตรง สามารถนำไปซักและใช้ซ้ำได้ถึง 30 ครั้ง ขณะนี้ยังอยู่ในขั้นตอนทดสอบเพิ่มเติมและเริ่มผลิตแล้ว

• WIN-Masks ป้องกัน COVID-19

ต่อไปเป็นนวัตกรรมหน้ากากผ้านาโนกันไรฝุ่น เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า WIN-Masks (Washable Innovative Nano-Masks) คิดค้นโดยคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับศูนย์ความเป็นเลิศชีววิทยาศาสตร์ ,กระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ,มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ,สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์ และสำนักงานการวิจัยแห่งชาติฯ

WIN-Masks เป็นหน้ากากอนามัยสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ที่ไม่ได้สัมผัสกับผู้ป่วยที่ยืนยันว่าติดเชื้อ COVID-19 โดยตรง ตลอดจนเจ้าหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติในพื้นที่เสี่ยง รวมถึงประชาชนที่อยู่ในที่แออัดหรือมีผู้คนจำนวนมาก เพื่อป้องกันการระบาดของ COVID-19 และลดขยะปนเปื้อนจากหน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง

หน้ากากชนิดนี้มีโครงสร้าง 3 ชั้น คือ 1.ผ้ากันไรฝุ่นศิริราชชนิดทออัดแน่น เคลือบสารนาโนกันน้ำ 2.ผ้าไมโครไฟเบอร์ผสม ZnO มีคุณสมบัติยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย 3.ผ้าฝ้ายที่สามารถดูดซับน้ำจากไอจาม เมื่อผ้า 3 ชั้นทำงานร่วมกันสามารถกรองฝุ่นและละอองฝอยจากเสมหะขนาดเล็กระดับ 2.5-5 ไมครอนได้ ซักและใช้ซ้ำได้ 30 ครั้ง คุณภาพมาตรฐาน ผ่านการทดสอบจากห้องปฏิบัติการที่น่าเชื่อถือ ผลการทดสอบคลิกที่นี่

• MASK 4 ALL โดยนักวิจัยเชียงใหม่

ศูนย์วิจัยสิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในเบื้องต้นได้ทดลองผลิตหน้ากากที่สามารถป้องกันสารคัดหลั่งได้ 100% และกันฝุ่น PM2.5 ได้มากกว่าร้อยละ 80% ทั้งยังสามารถซักล้างได้ตามคำแนะนำของ WHO (องค์การอนามัยโลก)

สำหรับหน้ากากอนามัย MASK 4 ALL ได้ทำออกมาทั้งหมด 3 แบบ คือ แบบที่ 1 หน้ากากผ้าสามารถซักได้ แต่ต้องใช้แผ่นกรองอากาศสอดไปในผ้า สามารถป้องกันสารคัดหลั่งและฝุ่น PM2.5 ได้ ผ่านการรับรองจากเนลสัน แบบที่ 2 หน้ากากผ้าสปันบอนด์และกระดาษแบบ Non-Woven สามารถกรองอากาศ High Efficiency Particulate Air Filter (HEPA) มีคุณภาพสูง กรองฝุ่นละออง เชื้อโรค เชื้อแบคทีเรีย มีอนุภาคขนาดเล็ก ได้ผ่านการทดสอบจากเครื่องมือของ OHSAS ประเทศสหรัฐอเมริกาแล้ว และแบบที่ 3 หน้ากากอนามัยนวัตกรรมนาโน เป็นหน้ากากอนามัยที่เสริมด้วยการใช้แผ่นกรองอากาศนาโน สามารถป้องกันไวรัสที่ก่อให้เกิดโรค COVID-19 ได้ และผ่านการรับรองจากเนลสันแล้วเช่นเดียวกัน  ทั้งนี้ หน้ากากชนิดนี้สามารถป้องกันสารคัดหลั่ง และป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็ก ขนาด 0.075 ไมครอนได้ ไม่เพียงแค่นั้นยังนำไปซักล้างและนำมากลับมาใช้งานได้ไม่ต่ำกว่า 20 ครั้งอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม สำหรับหน้ากากอนามัยที่ใช้ในทางการแพทย์ และที่ใช้งานทั่วๆ ไปนั้น สามารถสั่งซื้อสินค้าจากจีน คือ 1688, Taobao และ Tmall ได้แล้วตั้งแต่วันนี้กับ Protaobao และนำเข้ากับเรา Paper Shipping ชิปปิ้งจีนที่ให้บริการขนส่งทางรถและเรือ โดยปัจจุบันกรมศุลกากรได้ยกเว้นการเก็บภาษีนำเข้าหน้ากากอนามัยสำหรับใช้ทางการแพทย์ และวัตถุดิบสำหรับใช้ผลิต ตั้งแต่วันนี้ไปจนถึง 20 กันยายน 2563 เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ผลิตและประชาชนได้มีหน้ากากอนามัยใช้อย่างแพร่หลาย